Η ουσία της διδασκαλία της Ιστορίας με την νέα μέθοδο δεν θα αλλάξει επιφανειακά αλλά σε λίγο καιρό τίποτα πλέον δεν θα είναι το ίδιο με προηγούμενες χρονιές στην επικοινωνία ανάμεσα στον διδάσκοντα και στους διδασκόμενους αλλά και στον συνολικό τρόπο διδασκαλίας. Ο διδάσκων προσέρχεται πάλι τρεις φορές την εβδομάδα στην αίθουσα διδασκαλίας όπου αναπτύσσει για μία ώρα και υπό μορφή διαλέξεως ένα συγκεκριμένο θέμα μέσα στα πλαίσια του διδασκόμενου μαθήματος. Συνεχίζει να χρησιμοποιεί το βασικό διδακτικό εγχειρίδιο που είναι γραμμένο από γνωστές προσωπικότητες παγκοσμίου φήμης στον χώρο της Επιστήμης της Ιστορίας. Οι διδασκόμενοι οφείλουν ακόμη να συντάξουν ερευνητική εργασία για κάθε μάθημα Ιστορίας μέχρι το τέλος του εξαμήνου. Τα διαγωνίσματα θεωρούνται και τώρα ευκαιρίες για τους διδασκόμενους να ανατρέξουν προς στιγμή στο μέχρι τότε μελετημένο ιστορικό υλικό για να θεωρήσουν συνολικά μια εποχή και να αντιληφθούν την "μακρά διάρκεια" στην Ιστορία. Όπως καταλαβαίνει κανείς, οι ανωτέρω μέθοδοι αποτελούν τους βασικούς τρόπους παραδοσιακής διδασκαλίας της Ιστορίας σε μεταλυκειακό επίπεδο κατά την διεθνή πρακτική. Η νέα μεθοδολογία και τα νέα εργαλεία δεν έχουν ως σκοπό να αντικαταστήσουν τον μέχρι τώρα χρησιμοποιούμενο τρόπο αλλά να τον συμπληρώσουν και να τον κάνουν αποτελεσματικότερο και κυρίως επικοινωνιακό.

Είχε ήδη διαπιστωθεί ότι η επικοινωνία μεταξύ διδάσκοντος και διδασκομένων στην αίθουσα διδασκαλίας και κατά τις ώρες γραφείου δεν ήταν αρκετή για να βοηθήσει τους δέκτες της ιστορικής γνώσεως και άρα έπρεπε να βρεθεί τρόπος ώστε η επικοινωνία αυτή να είναι συνεχής και άμεση καθ' όλη την διάρκεια του εξαμήνου αλλά και, εάν χρειασθεί, πέρα από αυτό. Επίσης, ήταν άμεση ανάγκη η αποτελεσματικότητα της διδασκαλίας της Ιστορίας να φθάσει στο μέγιστο δυνατό αλλά να καλυφθεί και ολόκληρο το φάσμα του γνωστικού αντικειμένου. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε να επιτευχθεί η "ολική ποιότητα" στην διδασκαλία της Ιστορίας. Τέλος, ήταν πλέον φανερό ότι η διδαχή της Ιστορίας έπρεπε να γίνει εξ ολοκλήρου επικοινωνιακή, δηλαδή διδάσκων και διδασκόμενοι να οδηγούνται μαζί στην εξεύρεση της ιστορικής αλήθειας ανταλλάσσοντας συνεχώς απόψεις και ιδέες μεταξύ τους αλλά και με άλλους συναδέλφους από όλον τον κόσμο. Ο διδάσκων δεν έπρεπε να αποτελεί τον παντογνώστη θεό αλλά έπρεπε να είναι ο καθοδηγητής που θα έθετε στην διάθεση των διδασκομένων όσο το δυνατόν περισσότερο ιστορικό υλικό ενώ εκείνοι, χωρίς να παρακάμψουν τις υποχρεώσεις τους όπως διατυπώθηκαν παραπάνω στην ανάλυση της παραδοσιακής διδασκαλίας, θα είχαν την δυνατότητα να διερευνήσουν και μόνοι τους και σύμφωνα με τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά τους το υλικό αυτό. Επίσης, έπρεπε να δοθεί η άμεση δυνατότητα στον διδασκόμενο αλλά και στον διδάσκοντα να ενημερώνεται αμέσως για τις τελευταίες απόψεις, έρευνες και συμπεράσματα της επιστήμης της Ιστορίας ανά πάσα στιγμή έτσι ώστε να διευρυνθεί ο επιστημονικός ορίζοντας και των δύο. Με αυτόν τον τρόπο ο διδάσκων μετατρέπεται από ex cathedra γνώστης της αλήθειας σε συμμέτοχος στην απόκτηση της ιστορικής γνώσεως.

Ο μόνος τρόπος για να επιτευχθεί ο ανωτέρω σκοπός ήταν η ευρεία χρήση της υψηλής τεχνολογίας και συγκεκριμένα των ηλεκτρονικών υπολογιστών (Η/Υ) από διδάσκοντες και διδασκόμενους στον χώρο της Ιστορίας. Οι Η/Υ έχουν χρησιμοποιηθεί από παλιά ως βοηθητικά εργαλεία στην ιστορική έρευνα κυρίως στον τομέα της Οικονομικής Ιστορίας αλλά και όπου απαιτούνταν επεξεργασία αριθμητικών σειρών δεδομένων ή καταλόγων ονομάτων (βάσεις δεδομένων) ή γενικά στατιστικών στοιχείων. Για πρώτη φορά τώρα, όμως, αρχίζουν να χρησιμοποιούνται ως βοηθητικά μέσα στην διδασκαλία της Ιστορίας και αυτό απαιτεί από διδάσκοντες και διδασκόμενους εξοικείωση με την χρήση των μηχανών αλλά όχι αναγκαστικά και τον προγραμματισμό τους. Σκοπός άλλωστε δεν είναι να μετατραπούν οι Ιστορικοί σε προγραμματιστές αλλά να μάθουν να χρησιμοποιούν την νέα τεχνολογία προς όφελός τους. Οι Ιστορικοί που θα ζήσουν στον 21ο αιώνα θα είναι αναγκασμένοι να χρησιμοποιούν τους Η/Υ στον ίδιο βαθμό που σήμερα χρησιμοποιούν μολύβι και χαρτί και η χρήση αυτή θα μεταφράζεται σε Ιντερνέτ, ή όποιο το κατοπινό του όνομα, και σε ατομικής χρήσεως Αμφίδρομα Πολυμέσα, δηλαδή κείμενο, εικόνα, ομιλία, βίντεο που ενεργοποιούνται από τον χρήστη και θα εξετασθούν στο δεύτερο μέρος αυτού του άρθρου.

Το πρώτο άμεσο όφελος του Ιστορικού, διδάσκοντος και διδασκομένου, από την χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του Ιντερνέτ είναι η άμεση επικοινωνία με την πληθώρα των συναδέλφων του ανά τον κόσμο έτσι ώστε να μην είναι επιστημονικά και πνευματικά απομονωμένος. Ακόμη, μέσω του Ιντερνέτ ή των Ιντρανέτς - δίκτυα μικρού αριθμού χρηστών -- ο διδασκόμενος μπορεί να επικοινωνεί με τον διδάσκοντα όποτε είναι αναγκαίο στέλνοντάς του ηλεκτρονικά γράμματα ή μηνύματα γραμμένα στον υπολογιστή του και λαμβάνοντας απαντήσεις. Ο τρόπος αυτός κάνει τον διδάσκοντα ανά πάσα στιγμή προσιτό στον διδασκόμενο, σχεδόν είκοσι τέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο, και έτοιμο να απαντήσει σε οποιαδήποτε απορία του.

Επιπλέον, ο διδασκόμενος καθοδηγείται στο να εγγραφεί σε ηλεκτρονικές ταχυδρομικές λίστες συζητήσεων (Η-Τ/Λ) ανάλογα με την θεματολογία του διδασκόμενου μαθήματος έτσι ώστε να παρακολουθεί τις συζητήσεις Ιστορικών από όλο τον κόσμο, να συμμετέχει εάν έχει κάτι ενδιαφέρον να πει ή να κάνει ερωτήσεις όταν δεν μπορεί να βρει απαντήσεις σε δύσκολα ερωτήματα. Κύριος σκοπός της συμμετοχής αυτής είναι να πάρει μία γεύση ανταλλαγής απόψεων ανάμεσα στους Ιστορικούς και σπουδαιότερο όλων να κατανοήσει ότι πλέον η πρόοδος στην Ιστορία δεν είναι μια ατομική υπόθεση αλλά μια συλλογική προσπάθεια που χρειάζεται επικοινωνία και συνεργασία. Σε πρώτη φάση η εγγραφή στις Η-Τ/Λ είναι προαιρετική αλλά σύντομα θα γίνει υποχρεωτική και ο διδασκόμενος θα πρέπει στο τέλος του εξαμήνου να παραδώσει μία αναφορά ως προς το τι σημαντικό έμαθε παρακολουθώντας τις συζητήσεις.

Δεύτερο μέλημα του διδασκόμενου και πάντα υπό την καθοδήγηση του διδάσκοντα είναι να περιδιαβάσει και να μελετήσει ορισμένες αξιόλογες αλλά και μη αξιόλογες ιντερνετικές συλλογές ιστορικού υλικού έτσι ώστε να κατανοήσει και να διακρίνει μόνος τους την αξιόπιστη από την μη αξιόπιστη ιστορική πηγή. Η προσπάθεια αξιολογήσεως του ιστορικού υλικού διδάσκεται επίσης, όπως και στο παρελθόν, κατά την καθοδήγηση που παρέχει ο διδάσκων στον διδασκόμενο για την συγγραφή της ερευνητικής εργασίας του. Σπάνια, όμως, είναι επιτυχημένη διότι ο διδασκόμενος δεν έχει προηγούμενη εμπειρία στο θέμα αυτό και του παίρνει πολύ χρόνο μέχρι να κατανοήσει μέσα από τα διάφορα βιβλία την διαφορά. Το Ιντερνέτ παρέχει σε ελάχιστο χρόνο αξιολογότατο ιστορικό υλικό αλλά και εθνικιστικές ή μονόπλευρες απόψεις, θρησκευτικούς φανατισμούς, παραποίηση ιστορικών γεγονότων, δηλαδή όλα αυτά που πρέπει να μάθει να ξεχωρίζει ο εκκολαπτόμενος Ιστορικός. Ο διδασκόμενος καλείται να φέρει τυπωμένα στο χαρτί παραδείγματα από κάθε περίπτωση και να τα αξιολογήσει, δηλαδή να μάθει την εξαιρετικά απαραίτητη για κάθε Ιστορικό αξιολόγηση πηγών.

Ο διδασκόμενος καθοδηγείται επίσης να χρησιμοποιήσει τις Διερευνητικές Μηχανές (search engines) του Ιντερνέτ για να διευρύνει το πεδίο των πηγών του στα πλαίσια της έρευνας για την συγγραφή του ιστορικού του δοκιμίου σε κείμενα αλλά και σε εικόνες, χάρτες ή σχεδιαγράμματα και βίντεο κλιπς σχετικά με το θέμα της έρευνά του, δηλαδή να χρησιμοποιήσει δικτυακά Αμφίδρομα Πολυμέσα. Στην αρχική φάση του εγχειρήματος της νέας μεθοδολογίας η χρησιμοποίηση βοηθητικών εικονιστικών ή ηχητικών πηγών είναι τελείως προαιρετική αν και πολλοί διδασκόμενοι νοιώθουν την ανάγκη να διανθίσουν τα κείμενά τους με εικόνες και χάρτες. Σύντομα, όμως, η αύξηση του προσφερόμενου υλικού μέσω του Ιντερνέτ αλλά και των εκδόσεων σε CD-ROM θα καταστήσει πλέον απαραίτητη την χρήση εικόνων, ηχητικών ντοκουμέντων αλλά και βίντεο κλιπς στα δοκίμια των διδασκομένων. Ήδη οι διδασκόμενοι παραδίδουν τις εργασίες τους και σε δισκέτες Η/Υ χρησιμοποιώντας κατά κόρον γραφικούς επεξεργαστές κειμένου, όπως το Word για Windows, οι οποίοι έχουν την δυνατότητα ενσωματώσεως κειμένου, ήχου, εικόνας και βίντεο. Υπάρχει επίσης η σκέψη να δοθεί η δυνατότητα στους διδασκόμενους να εξοικειωθούν με την απλή γλώσσα παρουσιάσεων HTML και να συνθέτουν, εάν το επιθυμούν, τις εργασίες τους στην γλώσσα παρουσιάσεων του Ιντερνέτ έτσι ώστε να μπορούν να διαβασθούν μέσω γραφικών φυλλομετρητών, όπως το Netscape. Η ηλεκτρονική σύνθεση των εργασιών θα δώσει την δυνατότητα άμεσης μεταβάσεως από ένα σημείο του κειμένου σε οποιοδήποτε άλλο, πλήρη έλεγχο στην εύρεση τμημάτων του καθώς και την ενσωμάτωση εικόνων, ήχων και βίντεο. Επιπλέον όλοι οι διδασκόμενοι θα μπορούν να συγκρίνουν την δική τους εργασία με αυτές των υπολοίπων και να παραδειγματισθούν από τις καλύτερες.

Το Ιντερνέτ προσφέρει ακόμη στους διδασκόμενους την μοναδική δυνατότητα να διερευνήσουν βιβλιογραφικά το θέμα της εργασία τους ή ακόμη και το ίδιο το γνωστικό αντικείμενο του μαθήματος στις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες του κόσμου μέσω των ηλεκτρονικών καταλόγων που παρέχονται. Παρά το γεγονός ότι ο ενδιαφερόμενος δεν θα έχει, προς το παρόν τουλάχιστον, την δυνατότητα να χρησιμοποιήσει τα βιβλία ή άλλες πηγές που θα εντοπίσει θα έχει όμως το μεγάλο κέρδος τού να γνωρίζει τι έχει γραφεί και από ποιον σε κάποιο συγκεκριμένο θέμα και σε παγκόσμιο επίπεδο, ανάλογα βέβαια και με τον βαθμό γλωσσομάθειάς του. Άλλωστε, το μέγιστο προσόν του Ιστορικού δεν είναι να γνωρίζει τα πάντα αλλά να γνωρίζει πού και πώς θα βρει τα πάντα. Εκτός από την βιβλιογραφική ενημέρωση, στο Ιντερνέτ ο διδασκόμενος μπορεί να εντοπίσει και να αναγνώσει άρθρα ή αναλύσεις από τις γνωστότερες εφημερίδες του κόσμου, από τηλεοπτικά δίκτυα, διεθνείς οργανισμούς ή και ανεξάρτητους οργανισμούς μελετών. Επίσης, διατίθεται και μεγάλος αριθμός κειμένων από την αρχαία ελληνική γραμματεία στο πρωτότυπο και σε αγγλική μετάφραση καθώς και αγγλικές μεταφράσεις μεσαιωνικών κειμένων.

Το Ιντερνέτ, λοιπόν, αποτελεί μέσο άμεσης και ευρέως πεδίου επικοινωνίας μεταξύ διδάσκοντος και διδασκομένων καθώς και ανταλλαγής απόψεων μεταξύ επιστημόνων από όλο τον κόσμο. Ακόμη παρέχει την δυνατότητα ταχύτατης έρευνας σε ιστορικές πηγές που εκτός από κείμενα μπορεί να είναι εικόνες, ήχοι, ταινίες. Επιπλέον, δίνει την δυνατότητα πλήρους βιβλιογραφικής ενημερώσεως από βιβλιοθήκες σε όλη την υφήλιο. Το Ιντερνέτ αποτελεί μέσο ηλεκτρονικής επικοινωνίας σε συνδυασμό με σύνολο Αμφίδρομων Πολυμέσων μέσω δικτύου υπολογιστών και, φυσικά, η χρήση του δίνει την δυνατότητα σε διδάσκοντα και διδασκόμενους να διερευνήσουν την Επιστήμη της Ιστορίας στον ανώτατο δυνατό βαθμό. Σύντομα θα αποτελέσει σημαντικότατο μέσο έρευνας και διδασκαλίας της Ιστορίας σε παγκόσμιο επίπεδο.

Περιεχόμενα